İstanbul Raylı Ulaşım Yolculuk Sayısı Değişimleri: İstasyon Özellikleri ve Ağ Büyümesinin Etkisi (2013–2023)

Metin ŞENBİL

doi:https://doi.org/10.69992/0.2025.11

Metin ŞENBİL, MOHAMMED BASIM BASRAWI

Yıl : 2025
Cilt : 2
Sayı : 1
Sayfa : 65-87

DOI : https://doi.org/10.69992/0.2025.11

İstanbul'un 2013'ten 2023'e kadar olan raylı ulaşım ağının genişlemesi, şehrin ulaşım manzarasını önemli ölçüde şekillendirmiştir. Bu çalışma, istasyon özelliklerinin ve ağ büyümesinin bu dönem boyunca raylı ulaşım yolcu sayısındaki değişiklikleri nasıl etkilediğini araştırarak, şehir plancıları ve politika yapıcılar için değerli bilgiler sunmaktadır. İstasyon konumu, hat türü, yolcu sayısı ve açılış tarihleri gibi değişkenleri inceleyerek, araştırma bu değişimlere neden olan ana faktörleri ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. Analiz, bu değişkenlerin yolcu sayısı üzerindeki etkisini değerlendirmek için beş aşamalı ağ büyümesine odaklanmakta ve parametrik olmayan istatistiksel yöntemler kullanılmaktadır. Bu bağlamda, çalışma istasyon özellikleri ile yolcu sayısı trendleri arasındaki ilişkiyi tanımlamayı ve yolcu sayısındaki değişimlere katkıda bulunan ana faktörleri vurgulamayı amaçlamaktadır. Bulgular, istasyon konumunun kritik bir rol oynadığını göstermektedir; Avrupa yakasındaki istasyonlar, ekonomik merkezlere yakınlıkları nedeniyle başlangıçta daha yüksek yolcu sayısına sahip olmuştur. Ancak, ağın özellikle Anadolu yakasında banliyö bölgelerine yayılmasıyla birlikte, bu istasyonlardaki yolcu sayısı artışı hızlanmış ve fark daralmıştır. Ayrıca, metro, tramvay ve banliyö tren hatlarının rolleri de incelenmektedir; her biri farklı hız, sıklık ve hizmet alanları nedeniyle çeşitli yolcu davranışlarına katkıda bulunmaktadır. Dikkat çekici bir şekilde, yolcu talep seviyeleri arasındaki farkın genişlediği görülmektedir; yüksek talep gören istasyonlar önemli artışlar yaşarken, düşük talep gören istasyonlar durağan kalmıştır. Bu fenomen, muhtemelen ağ genişlemesi, kentsel gelişim ve yoğun kullanılan istasyonları tercih eden değişen seyahat desenleri gibi faktörlere atfedilebilir. Yeni açılan istasyonlar da yolcu sayısında başlangıçta dalgalanmalar göstermişken, daha eski istasyonlar istikrarlı, ılımlı bir büyüme sergilemiştir. Çalışma, bu faktörleri anlamanın, İstanbul gibi hızla büyüyen şehirlerde gelecekteki ulaşım planlamasını optimize etmek için hayati önem taşıdığını sonucuna varmaktadır. Bu araştırmanın bulguları, demiryolu altyapısının güçlendirilmesi, bağlantıların iyileştirilmesi ve sürdürülebilir kentsel hareketliliğin teşvik edilmesi için bir çerçeve sağlamaktadır; bu da doğrudan planlamacılar, tasarımcılar ve şehir yetkilileri için etkilere sahiptir.

Atıf yapmak için : Basrawi, M. & Şenbil, M. (2025). Istanbul rail transit ridership changes: the impact of station characteristics and network growth (2013–2023). Thinking of Urban Decoding Journal (TUDEJ), 2(1),65-87. https://doi.org/10.69992/0.2025.11

Açıklama : Yazarların hiçbiri, bu makalede bahsedilen herhangi bir ürün, aygıt veya ilaç ile ilgili maddi çıkar ilişkisine sahip değildir. Araştırma, herhangi bir dış organizasyon tarafından desteklenmedi.Yazarlar çalışmanın birincil verilerine tam erişim izni vermek ve derginin talep ettiği takdirde verileri incelemesine izin vermeyi kabul etmektedirler. None of the authors, any product mentioned in this article, does not have a material interest in the device or drug. Research, not supported by any external organization. grant full access to the primary data and, if requested by the magazine they agree to allow the examination of data.

İstanbul Raylı Ulaşım Yolculuk Sayısı Değişimleri: İstasyon Özellikleri ve Ağ Büyümesinin Etkisi (2013–2023), Araştırma Makalesi,
2025, Vol. 2 (1)

Geliş Tarihi : 18.10.2024, Kabul Tarihi : 26.11.2024 , Yayın Tarihi : 29.09.2025