TUDEJ araştırma ve yayın etiği konusunda TUDEJ ‘Şeffaflık ve Akademik Yayıncılık En İyi Uygulamalar İlkelerine (Principles of Transparency and Best Practice in Scholarly Publishing) bağlı olup Committee on Publication Ethics (COPE), Directory of Open Access Journals (DOAJ), Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA) ve Türkiye Editörler Çalıştayı Kararlarına uymayı taahhüt eder.
Tekrar yayın
Dergiye gönderilen makalelerin daha önce hiçbir yerde yayınlanmamış olması gerekmektedir. Editör bu tür makaleleri incelemeden geri gönderme veya yazarın yayınlarını belirli bir süre değerlendirmeye almama hakkına sahiptir.
Aynı çalışmanın birden fazla dergiye eşzamanlı olarak gönderilmesi
Yazarlar aynı makaleyi aynı anda birden fazla dergiye gönderemezler. Editör, olası eşzamanlı gönderimi öğrenirse, makaleyi alan diğer editör(ler)e danışma hakkını saklı tutar. Böyle bir durumda editör, makaleyi incelemeden iade edebilir veya incelemeleri dikkate almadan reddedebilir. Editör bu kararları kendisi alabilir ya da ilgili diğer editör(ler)le tartışarak alabilir ve yazarlardan belli bir süre makale başvurusu kabul etmemeye karar verebilir. İlave olarak editör bu durumu, yazarların işverenlerine yazabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte hayata geçirebilir.
İntihali Engelleme Amaçlı Kontrol
TUDEJ’e gönderilen makaleler yazar tarafından Turnitin & Ithenticate yazılımı kullanılarak raporlanmalı ve rapor sisteme yüklenmelidir. Benzerlik oranının %15’in altında olması gerekmektedir. Aksi durumda makaleler hakemlere gönderilmeden reddedilir. Benzerlik oranında asıl ölçü, yazarın atıf yapma ve alıntılama kuralların uymasıdır. Benzerlik oranı %1 göründüğü hâlde atıf ve alıntı usulünce yapılmamışsa yine intihal söz konusu olabilir. Bu açıdan atıf ve alıntı kuralları yazar tarafından bilinmeli ve dikkatlice uygulanmalıdır. Akademik atıf sınırını aşan benzerlik taşıyan makaleler ve yayın kurallarına uygun olarak hazırlanmamış makaleler değerlendirmeye alınmayacaktır.
İsnad, İntihal, duplikasyon, sahte yazarlık/inkâr edilen yazarlık, araştırma/veri fabrikasyonu, makale dilimleme, dilimleyerek yayın, telif hakları ihlali ve çıkar çatışmasının gizlenmesi, etik dışı davranışlar olarak kabul edilir. Kabul edilen etik standartlara uygun olmayan tüm makaleler yayından çıkarılır. Buna yayından sonra tespit edilen olası kuraldışı, uygunsuzluklar içeren makaleler de dahildir.
Sahtecilik
Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermektir. Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmektir. Sahtecilik tespit edilen makaleler değerlenmeye alınmayacak, yayınlanmış olanlar ise yayından kaldırılacaktır. TUDEJ’de yayınlanan bir makaleyle ilgili herhangi bir araştırma suistimali iddiasından haberdar olunması durumunda iddialarla ilgili olarak COPE’un yönergeleri izlenecektir.
Etik İhlal Bildirimleri ve Bilimsel Suistimal İddiaları/Şüpheleri
Okurlar TUDEJ’de yayınlanan bir makalede önemli bir hata ya da yanlışlık fark ettiklerinde ya da editoryal içerik ile ilgili (intihal, yinelenen makaleler vb.) herhangi bir şikâyetleri olduğunda
[email protected] adresine e-posta göndererek bildirimde bulunabilir. Gelişmemiz için fırsat sağlayacağından başvurularınızın memnuniyetle karşılanacağını ve başvurularınıza hızlı, yapıcı bir şekilde geri dönüş yapılacağını taahhüt ederiz.
TUDEJ’e iletilen tüm şikayetler gizli olarak ele alınacaktır. Editör, şikayetlere anında yanıt verir. Editör, şikayetlerle ilgili COPE akış şemasında belirtilen prosedürü takip eder. İhtiyaç duyulduğunda Yayın/Editör Kurulu’nun kendi içinde çözemediği konular için tarafsız bir temsilci atanacaktır. İtiraz ve şikayetler için karar verme süreçlerinde nihai kararı ise baş editör verecektir.
TUDEJ suistimal şüphesi veya iddiaları durumunda COPE akış şemalarını izleyecektir. Tekrar yayından şüphelenildiğinde, intihalden şüphelenildiğinde, uydurma verilerden şüphelenildiğinde, yazarlık değişikliği taleplerinde, açıklanmamış çıkar çatışması durumundan şüphelenildiğinde, haksız veya hediye yazarlıktan şüphelenildiğinde, bir yazıda etik problemden şüphelenildiğinde, etik ihlal şüphesi e-posta vb. ile doğrudan haber verildiğinde, sosyal medya aracılığıyla etik ihlal şüphesi duyurulduğunda editör öncelikle görevi kötüye kullandığından şüphelenilen kişilerden bir yanıt istemelidir. Yanıttan memnun kalınmazsa ilgili işveren veya kurumdan araştırma yapması istenmelidir. Editör, iddia edilen suistimalle ilgili uygun bir soruşturmanın yürütülmesini sağlamak için tüm makul çabayı göstermeli, soruna bir çözüm bulmak için ısrar etmeli, tüm makul girişimleri yapmalıdır.
Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi
Editör(ler), yayınlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit edilirse düzeltme yayınlayabilirler. Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar / ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekebilirler. Yazarlar tarafından araştırma veya yayını kötüye kullanmaya yönelik olasılık söz konusu ise; bulguların güvenilir olmadığına ve yazarların kurumlarının olayı soruşturmadığına dair kanıtlar var veya olası soruşturma haksız veya sonuçsuz görünüyor ise, editörler endişe ifadesi yayınlayabilirler. Dergimizde düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesi ile ilgili olarak COPE ve ICJME yönergeleri dikkate alınır.
Etik ihlali tespit edilen çalışmanın;
- Elektronik gösterimdeki başlığının başına “Geri Çekildi:” ibaresi eklenir.
- Elektronik gösterimdeki Öz ve Tam Metin içerikleri yerine çalışmanın geri çekilme gerekçeleri, detaylı kanıt kaynakları varsa yazar(lar)ın bağlı olduğu kurum ve kuruluşların konu hakkındaki bildirimleri ile birlikte yayınlanır.
- Dergi web sitesinin ana sayfasından geri çekme bildirimi ilan edilir.
- Geri çekme tarihinden itibaren ilk yayınlanacak sayının elektronik ve basılı kopyasının içindekiler listesine “Geri Çekildi: Çalışma Başlığı” şeklinde eklenir, birinci sayfasından başlamak koşuluyla geri çekme nedenleri ve buna kaynak gösterilen orijinal alıntıları kamuoyu ve araştırmacılarla paylaşılır.
- Yazar(lar)ın bağlı olduğu kuruluş(lar)a yukarıdaki geri çekme bildirimleri iletilir.
- Yukarıda sıralanan geri çekme bildirimleri Derginin dizinlendiği kurum ve kuruluşlar ile Milli Kütüphane Başkanlığı'na dizin sistemleri ve kataloglara kaydedilmesi için iletilir.
Ayrıca yayım kurulu etik ihlalde bulunulan çalışma yazar(lar)ının daha önce yayınlanmış çalışmalarının yayım evlerine veya yayım kurullarına, yayımlanan çalışmaların geçerlik ve güvenilirliğini güvence altına almalarını veya geri çekmelerini önerebilir.
Etik kurul onayları
TUDEJ bilimsel süreli yayıncılıkta etik güvence oluşturmak amacıyla, Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE) “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ve “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları” ilkelerini benimsemektedir. Bu kapsamda dergiye gönderilen çalışmalarda aşağıdaki hususlara uyulmalıdır:
- Etik kurul izni gerektiren, tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
- Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, yazının materyal ve yöntem bölümünde etik kurul onayı bilgileri (kurul adı, tarih ve sayı no) belirtilmelidir. Ayrıca makalenin ilk/son sayfalarından birinde; olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye yer verilmelidir.
Katılımcıların/görüşmecilerin kişisel verilerinin korunması yazarların sorumluluğundadır.
Özel Sayı, Ek Sayı (kongre özetleri) Yayımlama Politikası
TUDEJ’de yayın kurulu kararı ile özel sayı ya da ek sayı basılabilir.
Editöryal Gizlilik Yükümlülüğü
TUDEJ editörleri, gönderilen tüm yazıları gizli belgeler olarak ele alır; bu durum, yazarların izni olmadan bir yazı hakkındaki bilgileri kimseye ifşa etmeyecekleri anlamına gelir. Makale inceleme sürecinde şu kişiler makalelere erişebilir: Editörler, Hakemler ve Yayın Kurulu Üyeleri. Bir yazıyla ilgili ayrıntıların yazarların izni olmadan üçüncü bir şahsa iletilebileceği tek durum, editörün ciddi araştırma suistimalinden şüphelenmesidir.
Yazıların sorumluluğu ve çıkar çatışmaları
Dergide yayımlanan yazıların her türlü sorumluluğu (etik, bilimsel, yasal vb.) yazarlara aittir. Yazım kurallarına uygun olarak hazırlanmamış olan yazıların incelenmeye alınıp alınmaması Yayın Kurulu’nun inisiyatifindedir. Yayına kabul edilen yazıların her türlü yayın hakkı dergiye aittir. Bu hak özel düzelenmiş yayın hakkı devir formu ile bütün yazarların imzası ile tespit edilir. Sorumlu yazar tarafından imzalanmış bir Telif Hakkı Devir Formu dergiye makale kabul sistemi yoluyla gönderilmelidir. Her makale için ayrı bir form sunulmalıdır. Telif Hakkı Devir Formu olmadan gönderilen yazılar kabul edilmeyecektir. Yazarlar, eserleri başka bir dergiye vermeyeceklerini, orijinal ya da başka bir dilde yayınlamadıklarını ya da TUDEJ’in yazılı izni olmaksızın bir üçüncü tarafın makaleyi kullanmasına izin verilmeyeceğini onaylamalıdırlar. Makalenin reddedilmesi durumunda, tüm telif hakları yazarlara iade edilmiş sayılır.
Çalışmada veri toplanması, yazım ve dil düzenlemesi dahil olmak üzere herhangi bir aşamasında finansal çıkar çatışması olmadığı bildirilmelidir. Çalışmada varsa ticari sponsorluk bildirilmelidir. TUDEJ gönderilen makalelerin değerlendirme sürecine dahil olan yazarların ve bireylerin, potansiyel çıkar çatışmasına ya da önyargıya yol açabilecek finansal, kurumsal ve diğer ilişkiler dahil mevcut ya da potansiyel çıkar çatışmalarını beyan etmelerini talep ve teşvik eder.
